EĞİTİMDE TOPLAM KALİTE ÜZERİNE

1. Toplam Kalite Yönetimi(TKY)

Globalleşme ekolü, bilgilerin paylaşımının sınırları aşması, bilimin-bilginin ulusal
duygulardan arınması, yalnız kendi doğrularımızla yaşayamayacağımızı ortaya koydu. Evrensel doğrular artık hayatın her yönüne hakim olmaya başladı. Günümüz dünyasında enformasyonun hızlı gelişiminin etkisiyle, düşüncelerin, anlayışların, kavramların çoğu önceden bilinen anlamlarını ya yitirdi ya da anlamını zenginleştirdi.
Kalite dilimizde, değişim, gelişim, iyileşme, yenileşme, reform, yeniden yapılanma v.b kavramları içine alarak tartışılmakta ve kullanılmaktadır. Daha kısa ve yalın bir ifade kullanmak gerekirse; kalite insana değer verme, sürekli geliştirme ve yenilemedir.
Kalite, ürün ve hizmet üretiminin temel misyonu haline gelmiştir. Kalite olgusunun üstlendiği yeni misyon üzerine yapılan inceleme, araştırma ve tartışmalarda, kalite üstünlüğümü sağlamada etkili bir şekil olarak Toplam Kalite kavramı gündeme gelmiştir.
Kalite üstünlüğünü yakalamada etkili bir yöntem olarak Toplam Kalite Yönetimi(TKY) günümüzün yönetim tarzıdır. Önceleri sanayi kesiminde tutulan TKY ticaret, satış sonrası hizmet, bankacılık, sigortacılık, sağlık yönetimi, hizmet, eğitim vb. kesimlerde de uygulanmaya başlanmıştır.

2. Okul
Tarihin tüm dönemlerinde okullar, gelişmenin, ilerlemenin kaynağını oluşturan, yeni
bilgi ve becerilerin kazanılmasını sağlayan kurumlar olarak önemlerini korumuşlardır. Sanayi ürünlerinin üretilmesi ve geliştirilmesine yönelik insan modelinin yetiştirilmesi, sanayi toplumu okullarının amacını oluşturmuştur. Bilgi işlem teknolojilerinin hızla gelişmesiyle, enformasyonda yani bilgi artışı, akışı ve iletişimi noktasında başlayan baş döndürücü gelişmeler, iş hayatını değiştirmiş ve sanayi toplumlarından bilgi toplumlarına bir geçiş yaşanmıştır. Bu hızlı değişim sadece iş hayatıyla sınırlı kalmamış ve her alanda etkisini göstermiştir. Bu süreçte, toplumsal sistemler gibi eğitim sistemleri de yani okullar da bu değişimden nasibini almıştır.
Her alandaki hızlı gelişim, ulaşılan bilgi düzeyinin de günden güne yükselmesini sağlamaktadır. Tüm bunlar bu bilgilerin yeni nesillere aktarılmasına ilişkin çeşitli problemleri de beraberinde getirmektedir ve eğitime verilen önem gittikçe artmaktadır.

3. Toplam Kalite ve Eğitim
Zaman hızla akıyor ve her şey hızla değişiyor. Şu andaki öğrencilerimizin yarın ki
hayatları bizimkinden farklı olacak. İş hayatına ve geleceğe hazırlayacağımız insanın eğitimi, bilgiye ulaşma, öğrenmeyi öğrenme, sorun çözme ve yaratıcılık davranışlarını kazandırmaya da yönelik olmak zorundadır. Yani eğitimde temel hedef, değişimle başa çıkma ve kaliteyi sürekli geliştirme davranışlarının kazandırılması olmalıdır.
Geleceğe hazırlanan kişilerin amaçları ve hedefleri olmalıdır. Eğitim, başlangıcından hayatın her evresine kadar bu durumun içindedir. Dolayısıyla değişim, değişimin yönetilmesi ve kaliteli yaşama hazırlanması iki şekilde ele alınabilir. Birincisi, çevrenin insan için belirlediği durumlar; ikincisi, insanın yaratılışının ona getirdiği farklılıkların belirlediği durumlar.
Birinci durum da ifade edilmek istenen, insanın, çevresel faktörlerdir ki, bu çevrede oluşmuş olan durumlara göre kalite yaşandığının varsayılmasıdır. Yani, maddi refah düzeyi yüksek, başarılı bir işe sahip olmak ve çevre tarafından başarılı bulunulan bir işe sahip olmak ya da böyle tanımlanan bir işte çalışmaktır. İkincisi durum ise, bir kişinin diğer insanlardan farklı olan yönlerini, mutluluğunu (güven, sevgi, iletişim vs.), kendi kaliteli yaşamını ya da daha kısacası kendine güveni bulmasıdır.
Bu iki özellik bir kurumda kaliteyi belirlemede, sorun çözmede, analitik düşünmede vb. davranışlarda öne çıkmaktadır. Kuşkusuz bir üretim sürecinde en önemli girdilerin başında insan gelmektedir. İnsanın kalitesi ne kadar yüksekse üretimini kalitesi de yüksektir. Yani insan kalitesi ile üretim kalitesi arasında doğru bir orantı vardır. O halde, insanın eğitiminde TKY uygulanması zorunlu hale gelmektedir.
İnsanın eğitim yeri olan okul, temelde gerçek yaşamın bir benzeri olmak zorundadır. Eğer bu sağlanmazsa, katılımcılığı, katkıda bulunmayı, işbirliğini, takım çalışmasını tanımayan yani eğitilmemiş kişiler gerçek hayata ve iş hayatındaki üretim sürecine dahil olamaz. Kişilerden istenen bu özellikler ise, okullarda TKY ile verilebilir.
TKY eğitimde şu şekilde düşülmelidirmektedir: Toplam kalite adı verilen düşünce ve bunun uygulanması eğitimcileri kendilerini yargılayıcıdan çok destekleyici, aktarıcıdan çok; yönlendirici ve kılavuz, sınıf duvarları içinde soyutlanmış çalışanlardan çok, aileler, öğrenciler, yöneticiler, öğretmenler, işyerleri ve bütün toplumla birlikte çalışanlar olarak görülmektedir. Öğrencilerin değerlendirilmesinde normal dağılım yerine tam öğrenme esas alınmaktadır. Tm öğrenme, duyarlı ve planlı bir öğretim anlayışından geçer. Bu durum, öğrenme sürecinde karşılaşılabilecek olan muhtemel problemlerin önceden tespiti ve çıkan sorunlara anında ve yerinde müdahalelerle olmalıdır.
4. TKY'nin Eğitime Uygulanması
Ürettiği ürün insanların davranışlarındaki olumlu değişmeler olarak görülen eğitim
kurumlarında kalite ve verimliliğin ölçülmesi mal ve hizmet üreten diğer kurumlara nazaran daha zordur. Fakat diğer kurumlarda görülen yenileşme ve uygulamalardan eğitim kurumlarının etkilenmemesi de mümkün değildir. Eğitim kurumları istese de istemese de bu etkilenme gerçekleşecektir. Eğitim kurumlarının ürünlerini(öğrenciler) kullanan çevre sistemler ya da genel anlamda toplum, eğitim kurumlarının yenilenmesini ve gelişmesini zorlamaktadır.
TKY eğitimde, müşterinin(öğrenci, veli, toplum) mevcut ve gelecekteki beklentilerini zamanında ve ekonomik olarak karşılamak amacıyla, tüm çalışanların(öğrenci, veli, öğretmen, yönetim, yerel ve merkezi yönetimler vb.) katılımı ile eğitim-öğretim faaliyetlerinin sürekli geliştirilmesi ve yenilenmesini öngören bir yönetim anlayışıdır.
Öğrencinin gelecekteki yeni durumlara uyumu, yeni sorunlara yeni çözümler üretme davranışının kazandırılması alışılagelmiş bilgi aktarma yöntemleriyle mümkün değildir. Değişimle başa çıkma ve kaliteyi elde etme yolları değişmiştir. Bilginin üretilmesinde ve kullanılmasında sınırlar kalkmış, bireysellik, özgünlük, esneklik, gruplarda paylaşım, kaynaşma ve özellikle de kalite kavramları ön plana çıkmıştır. Bu anlamda kalite, insana değer verme, sürekli geliştirme ve yenilenmedir. İnsanın bu nitelikleri kazandığı yer okuldur.
Her üretim disiplininde olduğu gibi okullarında kendine özgü özellikleri vardır. Öncelikle okulların kullandığı hammadde, toplumdan gelen ve tekrar topluma dönen insandır. Dolayısıyla TKY'ne en uygun kurumlar yine okullardır.
TKY'nin uygulanacağı okul sisteminde aşağıdaki durumlar olmalıdır:
a. Bürokrasiden uzak, karar mekanizmaları açısından kendisiyle barışık, personelinin kendisi seçebilen, idari anlamda özerk ve bağımsız okullar olmalıdır.
b. Derslerde uygulanacak müfredat, ülke çapında aynı olmayan ve merkezden belirlenmiş değil, bilgiye ulaşma ve bu bilgiyi kullanma becerisine sahip olunabilecek tarzda olmalıdır.
c. Öğrenci-öğretmen-veli-yönetim dörtgeni oluşturmalı, bu dörtgen içindeki yapı sağlam ve sürekli iletişime dayalı olmalıdır.
d. Tam öğrenme için gereken; ne öğrenilmeli, nasıl öğrenilmeli, ne şekilde ve ne zaman öğrenilmeli sorularına c şıkkında belirtilen dörtlü tarafından karar verilmelidir.
e. Eğitim, sabit bilgiler yerine, günün şartları da dikkate alınarak Kaizen prensibine uygun olarak yapılmalı yani toplam iyileştirmeye yönelik olmalıdır. Bunun için öğrenci-öğretmen-yönetici-veli ilişkisinden, ders içeriklerinin hazırlanmasına ve işleyişine kadar yapılan tüm işlemlerde toptan iyileştirme gereklidir.
f. Eğitim kurumlarında tam öğrenmeye ulaşılabilmesi ve eğitim amaçları konusunda eksiksiz bir eğitimin yapılabilmesi kaliteli bir üretim demektir ki, bu yapılmadığı taktirde insan açısından da maliyetler açısından da olaya baktığımızda ciddi kayıplarla karşı karşıya olduğumuzu görürüz..
Hızla gelişen ve globalleşen dünyada ayakta kalabilmek için gerek özel gerekse kamu
sektöründe bir an önce çağdaş yönetim sistemine yani TKY geçilmesi gerekir.
Defolu, kalitesiz ürünlerle pazarda nasıl rekabet edilemezse defolu eğitilmiş kişinin de iş yaşamında, toplumda ve yüksek öğrenimde yerini alması zor olacaktır.
TKY uygulanmamış eğitim sisteminden çıkan bir kişinin gerçek iş yaşamında uygulayan TKY sistemine uyum göstermesi mümkün görünmemektedir.
Ülkemizi bu hızlı değişim çağında geri bırakmamak ön saflarda görebilmek için geleceğin insanını yetiştirmede zaman geçirmeden insanın yetiştiği eğitim kurumlarında Toplam Kalite düşüncesini benimsemek ve uygulamak zorundayız.